Tου Φώτη Σιούμπουρα
Δεν χρειάζεται να έχει κανείς γνώσεις περί της οικονομικής επιστήμης για να για να γνωρίζει ότι η αγορά, η οικονομία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ατμόσφαιρα, από το κλίμα και τις προσδοκίες που τα άτομα διαμορφώνουν. Όταν οι προσδοκίες είναι θετικές και οι προοπτικές ευοίωνες οι οικονομικές αποφάσεις λαμβάνονται ευκολότερα. Οι άνθρωποι ελευθερώνονται, καταναλώνουν περισσότερο, επενδύουν πιο εύκολα. Αντιθέτως όταν οι προσδοκίες εξανεμίζονται και το οικονομικό περιβάλλον σκοτεινιάζει άπαντες μαζεύονται, κλείνονται, αυτοπροστατεύονται, αναστέλλουν αποφάσεις και δραστηριότητες και γενικά η αγορά «παγώνει». Στις αρχές του περασμένου φθινοπώρου, όταν οι κυβερνώντες μας διαβεβαίωναν ότι η δεύτερη αξιολόγηση οσονούπω κλείνει, γιατί «αν καθυστερήσουμε τη βάψαμε», κατά πως είπε και ο κ. Τσακαλώτος, άλλαξε και το κλίμα και επικράτησαν θετικές προσδοκίες .
Αργότερα ,όταν οι προσδοκίες ταχείας ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης διαψεύστηκαν εμφανίσθηκαν προβλήματα. Ήδη οι καταθέσεις άρχισαν να απομειώνονται, οι εταιρίες αποφεύγουν να καταθέτουν διαθέσιμά τους στις ελληνικές Τράπεζες και οι αποταμιευτές (όσοι απέμειναν) προτιμούν να τραβάνε χρήματα από τους λογαριασμούς τους. Επιπλέον οι αποταμιευτές «σπάνε» και πάλι τις προθεσμιακές και αναζητούν τρόπους κάλυψης έναντι μελλοντικών κινδύνων. Και μαζί επιδεινώθηκε τελευταία ο κύκλος των κόκκινων δανείων, ενώ μέχρι πρότινος φαινόταν ότι οι Τράπεζες ήλεγχαν την κατάσταση.
Ο αριθμός των επιχειρήσεων που «κοκκινίζουν» αυξάνεται, ενώ υποτροπιάζουν ήδη ρυθμισμένα δάνεια.Ταυτόχρονα αναδεικνύονται τα μεγάλα διαρθρωτικά του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Οι δημόσιες συγκοινωνίες καταρρέουν, τα ΕΛΤΑ οδεύουν προς ανατίναξη και αναδεικνύεται σε μείζον το πρόβλημα της ΔΕΗ, η οποία απειλείται με λουκέτο. Κοινώς «μαύρα σύννεφα» συγκεντρώνονται στον ορίζοντα απειλώντας συνολικά την οικονομία της χώρας. Όσοι αντιμετωπίζουν ελαφρά τη καρδία την ολοκλήρωση της αξιολόγησης αγνοούν προφανώς τις σοβαρές συνέπειες της καθυστέρησης. Κάθε μέρα που περνά και δεν κλείνει η διαπραγμάτευση για την αξιολόγηση η ζημιά για τη χώρα μεγαλώνει. Ο Έλληνας πολίτης συνθλίβεται ανάμεσα στην παράλογη αυστηρότητα των έξω και στην ανεπάρκεια και ανευθυνότητα των κυβερνώντων.
Ένα είναι βέβαιο πάντως. Αν δεν επέλθει γρήγορα κάποιος συμβιβασμός, η οικονομία θα πάρει πάλι την κάτω βόλτα και θα μπούμε σε ένα νέο φαύλο κύκλο που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πού θα καταλήξει. Αυτό το συνεχές σύρσιμο κάθε φορά στη διαδικασία για την αξιολόγηση της οικονομίας αποδεικνύεται ως ένα πολύ ακριβό σπορ, στο οποίο όμως επιδίδονται όλοι με περισσή ευχαρίστηση. Το περίεργο είναι ότι κάθε φορά που ακούγονται φωνές για να κλείσει γρήγορα η αξιολόγηση, η αντίδραση είναι οξύτατη απ’ αυτούς που την καθυστερούν. Στην καλύτερη περίπτωση καλείται ανοήτως η αντιπολίτευση να δηλώσει ευθέως εάν συμφωνεί με τις απαιτήσεις των δανειστών και στη χειρότερη ότι υπηρετεί τα συμφέροντα του ΔΝΤ ή πρακτορεύει υπέρ του Σόιμπλε. Μέσα σ’ αυτό το θέατρο του παραλόγου όλοι οι λογικοί σιωπούν για να αποφύγουν τη ρετσινιά του «πρόθυμου», αφήνοντας στην κυβέρνηση να κυνηγά ανεμόμυλους και να καταγράφει τη μια ηρωική πράξη μετά την άλλη, έως ότου έρθει η λυπητερή.
Η αξιολόγηση όμως καρκινοβατεί και η οικονομία βαλτώνει. Δυστυχώς οι 14 μήνες που κράτησε η παρούσα διαπραγμάτευση για τη δεύτερη αξιολόγηση ήταν αρκετός χρόνος για να «ωριμάσουν» ακόμη και τα πιο σκληρά μέτρα. Τώρα ήρθε η ώρα της πληρωμής. Αλλά, δυστυχώς, αυτοί που ευθύνονται για την καθυστέρηση και συνεπώς τη διόγκωση του πακέτου μέτρων θα νίψουν για άλλη μια φορά «τας χείρας τους»… Άλλοι θα πληρώσουν τη… λυπητερή. Έστω και στο και πέντε η κυβέρνηση οφείλει να κάνει τα πάντα προκειμένου να αντιστρέψει αυτή την πορεία μεγάλης φθοράς. Η δεύτερη αξιολόγηση είναι απαραίτητο να κλείσει το ταχύτερο , ώστε να αντιστραφούν οι τάσεις και να διαμορφωθούν προϋποθέσεις για ανάκτηση του χαμένου εδάφους. Δεν υπάρχει πια καιρός για χάσιμο. Ας το καταλάβουν ο κ.Τσίπρας και οι αρμόδιοι της οικονομικής πολιτικής. Η αδράνεια της πολιτικής ιδιαιτέρως στην οικονομία, αλλά και η επί μακρόν επίδειξη σκληρής γραμμής του… αέρα κοστίζουν και μάλιστα ακριβά.
