Σε μια περίοδο που η Ελλάδα αντιμετωπίζει δεκάδες προκλήσεις τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, η συμμετοχή της στην Ε.Ε. την καθιστά συμμέτοχο της κοινής μοίρας των κρατών-μελών της Ένωσης. Στο νέο αιώνα που διανύουμε, η Ευρώπη βαδίζει σε μια νέα κατάσταση, η οποία αποτελεί το νέο πλαίσιο δράσης και ανάπτυξης του πολιτικού, οικονομικού και αμυντικού σχεδιασμού των κρατών μελών. Σε αυτό το νέο πλαίσιο, η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά αφού μπορεί η οικονομική της απόσταση από τους μεγάλους ταγούς της Ε.Ε. να μεγαλώνει, ωστόσο η στρατηγική γεωγραφική της θέση και η φύση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει, την καθιστά σημαντικό εταίρο στην επίλυση των προβλημάτων που ανακύπτουν.
Οικονομικές αναταράξεις και τελική συναίνεση
Η σφοδρή οικονομική κρίση που έπληξε την Ευρωπαϊκή Οικονομία, ιδιαίτερα των χωρών του Νότου, δημιούργησε ερωτήματα για το κατά πόσον η Ευρωζώνη και ευρύτερα η Ε.Ε. θα μπορέσει να αντεπεξέλθει σε αυτές τις δύσκολες οικονομικά συγκυρίες. Αν μπορεί δηλαδή να βγει αλώβητη χωρίς να χρειαστεί κάποιο μέλος της να εξέλθει της ευρωπαϊκής οικογένειας, όπως αυτό συζητήθηκε για την περίπτωση της Ελλάδας.
Η μέχρι τώρα αντίδραση της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης χαρακτηρίζεται από μια προσπάθεια συγκερασμού των επιμέρους διαφωνιών. Η λογική της ένωσης να υπάρξει το καλύτερο δυνατό consensus στα ζητήματα που την αφορούν, δημιουργεί συνθήκες ομαλότητας στις αποφάσεις που τελικά εγκρίνονται από το σύνολο των κρατών-μελών. Μπορεί να στερούνται γενναίων αλλαγών αλλά δεν παύουν να είναι αποφάσεις που επιλέγουν την συναίνεση και το συγκερασμό των αντίθετων θέσεων. Το παράδειγμα της ελληνικής υπόθεσης το καλοκαίρι που μας πέρασε είναι χαρακτηριστικό.
Η Ελλάδα καλείται να μείνει προσκολλημένη στους στόχους που έχουν τεθεί και να εξασφαλίσει την σύσφιξη της με το σύνολο των κρατών-μελών της Ευρωζώνης και της Ε.Ε. αφού εμφανίζεται ιδιαιτέρως αποδυναμωμένη και άνευ διπλωματικών στηριγμάτων από τα μικρότερα μέλη της Ένωσης, ιδιαιτέρως του Βορρά.
Προσφυγική κρίση: Κρατοκεντρική ή Ευρωπαϊκή λύση;
Η θέαση του προσφυγικού προβλήματος από την Ε.Ε. είναι μια ακόμη σύγχρονη πρόκληση που καλείται για μια ακόμα φορά να αναλάβει δράση. Η κρατοκεντρική αντίληψη των ευρωπαϊκών χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης που συνδέεται άμεσα με τις ισορροπίες στο πολιτικό γίγνεσθαι των χωρών τους αντιπαλεύει την ευρωπαϊκή λύση και τον καταμερισμό των βαρών στο σύνολο των ευρωπαϊκών κρατών.
Η φιλοσοφία των ανοιχτών συνόρων για το σύνολο των παράνομα διερχομένων ατόμων από την Τουρκία δεν έγινε τελικώς αποδεκτή από την Ε.Ε. που κάλεσε την Ελλάδα να ελέγξει τα σύνορα της. Ήταν δηλαδή ακόμη μια κρατοκεντρική προσέγγιση ελληνικού τύπου η απόφαση να επιτρέψει η Ελλάδα να περάσουν από την επικράτεια της χιλιάδες πρόσφυγες και λαθραία εισερχόμενοι μετανάστες προκειμένου να ταξιδέψουν προς την Κεντρική Ευρώπη.
Η ευρωπαϊκή λύση δεν έχει ακόμη διατυπωθεί πειστικά από την Ε.Ε. αφήνοντας να εννοηθεί ότι σε τέτοια ακανθώδη για την κοινή γνώμη ζητήματα, μπορεί να επικρατήσουν ετεροβαρώς οι απόψεις των ισχυρών της ένωσης, μια γνώριμη πολλές φορές κατάσταση στο ρου της ιστορίας της Ε.Ε.
Η Ελλάδα και σε αυτή την περίπτωση καλείται να αξιοποιήσει επαρκώς όλα τα εργαλεία που της προσφέρονται προκειμένου να ελαφρύνει το βάρος που της αναλογεί προκειμένου να εξασφαλίσει την κοινωνική ειρήνη στο εσωτερικό και να πιέσει τη γείτονα Τουρκία διπλωματικά και πολιτικά μέσα στην Ένωση, απεκδυόμενη το ρόλο του θύτη που άνοιξε τα σύνορα αλλά του θύματος που δέχεται τις προσφυγικές ροές από την ανυπάκουη Τουρκία.
Τρομοκρατία: Ένας υπαρκτός κίνδυνος για την Ε.Ε. & την Ελλάδα
Τα πρόσφατα τρομοκρατικά χτυπήματα σε Βέλγιο και Γαλλία δημιούργησαν εκ νέου συζητήσεις για τις ασύμμετρες απειλές που η Ένωση δεν έχει μέχρι στιγμής αντιμετωπίσει δραστικά, παρά τις εθνικές εξαγγελίες ορισμένων εθνικών κυβερνήσεων. Οι δαπάνες για την Άμυνα μειώνονται ενώ θεμελιακές παραχωρήσεις της Ε.Ε. όπως η ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων και εμπορικών ειδών βρίσκονται υπό αμφισβήτηση εφόσον κάποια μέλη εμφανίζουν αδυναμία να ελέγξουν τα εξωτερικά τους σύνορα.
Η ελληνική πλευρά δεν έχει μέχρι στιγμής παρουσιάσει συγκεκριμένο πλαίσιο δράσης για ζητήματα εθνικής σημασίας όπως ο κίνδυνος εισόδου τρομοκρατών στην ελληνική-ευρωπαϊκή επικράτεια. Η αντίδραση των ελληνικών μυστικών υπηρεσιών σε πολλές περιπτώσεις ταυτοποίησης τρομοκρατών ήταν άψογη. Η πολιτική ηγεσία όμως παραμένει παθητική, την ώρα που οι Ευρωπαίοι εταίροι ζητούν συγκεκριμένες δεσμεύσεις.
Σε αυτό το τεντωμένο σκοινί η Ελλάδα καλείται να επιβεβαιώσει την θέληση της να λογίζεται ως μέλος του πυρήνα της Ένωσης και των κρατών που παραμένουν σταθερά παρά την περιφερειακή κρίση και ανασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο.
